Hoe ga je om met de behoefte aan intimiteit? Hoe reageer je op de 'huidhonger' van je volwassen kind? En waar vind je vriendschap en liefde? We ontdekten het tijdens het webinar over seksualiteit, intimiteit en relaties bij personen met een verstandelijke beperking.
Op dinsdag 16 april mochten wij Steven De Weirdt van Aditi, Sophie Lohier van Dottie en ervaringsdeskundige Inge De Ketelaere ontvangen als sprekers op ons webinar. Elk brachten zij interessante inzichten rond het thema. Een 60-tal personen volgden het webinar.
Verslag - Webinar over seksualiteit, intimiteit en relaties bij personen met een handicap
‘Seksualiteit is een basisrecht’
Als eerste nam Steven De Weirdt van Aditi vzw het woord. Hij legde uit voor welke doelgroep Aditi werkt en op welke domeinen ze actief zijn. Aditi is een informatie- en adviescentrum voor alles wat te maken heeft met intimiteit en seksualiteit. Ze zetten zich in voor vier doelgroepen: personen met een handicap, kwetsbare ouderen met bijkomende zorgproblematieken en personen met psychische problemen. Personen met een handicap zijn vaak afhankelijk van hun netwerk voor wat betreft intimiteit en seksualiteit. Daarom werkt Aditi ook voor het netwerk van personen met een beperking; ouders en zorgprofessionals (bijv. begeleiders in voorzieningen).
De zeven medewerkers van Aditi zijn actief over heel Vlaanderen en staan dagelijks in de praktijk; ze gaan naar voorzieningen, geven er vormingen en ondersteuningen aan de teams. Daarnaast geven ze individuele consultgesprekken met personen met een beperking.
De visie van Aditi is dat iedereen behoefte heeft aan seksualiteit en intimiteit, ook personen met een handicap. Bovendien betreft het een fundamenteel basisrecht. Aditi wil vertrekken vanuit het rechtenkader: iedereen heeft recht om een relatie aan te gaan, om zijn seksualiteit te beleven, op seksuele voorlichting, etc. zolang men niet over de grenzen gaat van iemand anders. Aditi merkt helaas dat (een deel van) de seksuele rechten in de zorg en bij personen met een beperking al eens ondergesneeuwd geraken. Het is vaak moeilijk voor personen met een verstandelijke beperking om tot seksualiteit, intimiteit en relaties te komen. Daarom ziet Aditi dit verhaal als zorgverlening; zij willen personen met een beperking ondersteunen rond dit specifieke en ook belangrijk onderdeel in hun leven.
Aditi werkt op drie niveaus. Op macroniveau zetten ze zich in voor maatschappelijke sensibilisering door het belang van seksualiteit en intimiteit bij personen met een beperking onder de aandacht te brengen, zowel in de media, het onderwijs, als in politieke kringen. Op mesoniveau bieden ze professionele ondersteuning aan ouders en zorgprofessionals. Aditi merkt dat seksualiteit een moeilijk thema is. Veel begeleiders en ouders worstelen met dit thema, er bestaat handelingsverlegenheid en ze weten niet goed hoe ze hierover in gesprek moeten gaan met hun kind of cliënten. Aditi wil hen handvaten geven zodanig dat ze er wel mee aan de slag kunnen gaan, erover in gesprek kunnen gaan, hun cliënten of kind seksuele voorlichting kunnen geven. Dit doen ze bijvoorbeeld via vormingen en teamondersteuningen. Daarnaast helpen ze hen bij het ontwikkelen van een visie en beleid omtrent seksualiteit. Op microniveau bieden ze individuele ondersteuning aan personen met een beperking, zoals consultgesprekken en advies op maat. Aditi ontvangt diverse vragen. Een aanleiding voor individuele ondersteuning kan bijvoorbeeld seksueel grensoverschrijdend gedrag zijn. Aditi zal dan werken rond thema’s zoals gelijkwaardigheid en toestemming. Daarnaast krijgt Aditi ook vragen naar seksuele dienstverlening. Dit is bedoeld voor personen met een beperking die niet zelfstandig tot intimiteit en seksualiteit kunnen en zullen komen. Deze dienstverleningen zijn vaak educatief. De persoon kan bijvoorbeeld aangeleerd krijgen wat seksualiteit nu precies is.
Steven sluit af met de boodschap dat het van cruciaal belang is – in het kader van preventie op seksueel misbruik – om met personen met een verstandelijke beperking te praten over en te werken rond het thema seksualiteit. Aditi wil zoveel mogelijk preventief werken en daarnaast bijdragen aan de kwaliteit van leven door in te zetten op het thema seksualiteit en intimiteit.
Dottie, een datingsite voor mensen met een beperking
Sophie Lohier – oprichtster van Dottie – licht de werking toe van het sociaal platform voor mensen met een beperking. Haar broer, die een beperking heeft, maakte vroeger gebruik van reguliere datingsites. Hij werd er helaas vaak uitgelachen en niet goed begrepen. Van daaruit besloot Sophie om zelf een dating platform op te richten, specifiek voor personen met een handicap. Het is niet beperkt tot personen met een verstandelijke beperking, maar eender welke handicap. Dottie biedt geen datingservice aan, de personen moeten zelf een profiel aanmaken en contacten leggen met anderen. Gebruikers kunnen video’s bekijken waarin de werking van de applicatie wordt toegelicht. Indien er toch nog vragen zouden zijn, is Sophie beschikbaar om vragen te beantwoorden. Sophie voert een controle uit op de foto’s en profielen (bijvoorbeeld ter preventie van het publiceren van naaktfoto’s of nepprofielen).
Op Dottie bestaat ook een rubriek ‘evenementen’. Sophie plaatst er evenementen op, leden kunnen aangeven wanneer ze naar een evenement gaan. Dit vanuit Sophie haar ambitie om mensen samen te brengen.
Wanneer je je aanmeldt op Dottie, kan je bepaalde criteria aanduiden (bijvoorbeeld ‘geaardheid’ of ‘beperking’). Ben je iemand tegengekomen op Dottie waarmee je graag contact wilt leggen, maar durf je niet goed een gesprek aan te gaan, dan kan je ook beginnen met gewoon een knipoogje te sturen. Zo weet de andere dat je interesse hebt. Er bestaan ook een aantal standaard gespreksopeners waarop je kan klikken. Je kan personen ook toevoegen aan je favorieten of er effectief mee chatten. Op Dottie kan je volgen wat er allemaal gebeurt op jouw profiel (bijvoorbeeld iemand die jouw profiel heeft bezocht). Stel dat je jouw profiel hebt aangemaakt, maar nadien nog wijzigingen wilt aanbrengen, dan kan dit steeds via de instellingen van Dottie (bijvoorbeeld via ‘interesse toevoegen’). Je vindt er ook andere zaken terug zoals veel gestelde vragen en de video’s met uitleg over Dottie terug. Je kan chatten, maar evengoed spraakberichten versturen, telefoneren of video calls doen. Wil je gebruik maken van alle functies van Dottie, dan heb je een betalend abonnement nodig. Heb je enkel een gratis abonnement? Dan kan je beperkt gebruik maken van Dottie.
Sophie sluit af met de boodschap dat je ook welkom bent op Dottie wanneer je niet op zoek bent naar liefde, maar wel naar vriendschap(pen).
Wat te doen bij ‘huidhonger’?
Inge Deketelaere brengt het verhaal van haar zoon – een jongen van 26 jaar met een Autisme Spectrum Stoornis en een verstandelijke beperking. Wanneer hij in zijn pubertijd kwam, begon ze als ouder te merken dat zijn hormonen hun werk begonnen te doen. Ze zag dat er een behoefte was, maar die kon niet altijd bevredigd worden. Hij ging vooral op naar het bevredigen van zijn behoefte aan intimiteit bij zijn mama. Tot wanneer ze voelde dat haar zoon niet enkel nood had aan het kunnen zitten op de schoot van zijn mama. Ze vertelt hierbij dat het belangrijk was daarom zeker niet eenvoudig om grenzen te trekken. Ze ging in gesprek met de zorgverleners die dagelijks samenwerken met haar zoon. Wanneer hij ongeveer 15 jaar was, zijn ze begonnen met seksuele voorlichting. Dankzij de seksuele voorlichting kreeg haar zoon de basis mee, zoals bijvoorbeeld het besef dat hij een jongen is en er ook meisjes zijn. Wat later werd duidelijk dat hij oog had voor knappe begeleidsters. Dit uitte zich door het willen hebben van materiaal van deze begeleidsters. Ook hier was het begrenzen een grote uitdaging. Als ouders probeerden ze zijn huidhonger voor een stuk mee te beantwoorden, maar ook dat heeft uiteraard grenzen.
Een drietal jaar geleden hebben ze de procedure bij Aditi opgestart, vooral rond zijn behoefte aan knuffelen. Zij ervaarde dit met momenten als verstikkend en ervaarde het ook niet meer als correct en gezond. Vandaar dat ze met Aditi in zee zijn gegaan. Er werden zeer veel gesprekken gevoerd, telkens met hun zoon erbij. Vandaag de dag komt er 1 à 2 keer per maand een vrouw langs bij hem voor de intimiteit van het knuffelen. Hiermee maakte ze ook de afspraak met haar zoon dat het knuffelen een stuk on hold staat en beperkter is.
Inge sluit af met de boodschap dat openheid en open communicatie heel belangrijk zijn in heel dit verhaal. Het is belangrijk om samen op zoek te gaan naar een oplossing.
Herbekijk het webinar door het videobestand hieronder (onder 'Documenten') te downloaden.