Hoe rouwen bij het overlijden van een geliefde andere? En hoe kunnen we mensen met een verstandelijke handicap voorbereiden op een overlijden? Johan Van Holderbeke, orthopedagoog en jarenlang leraar aan het BO, reikt enkele tools met praktijkvoorbeelden om het rouwproces te ondersteunen en begeleiden. Dit is een samenvatting van het webinar dat op 3 oktober 2024 werd georganiseerd.
Webinar: verlies verwerken
Rouwen is 'doodgewoon' - Ondersteuning van mensen met een verstandelijke handicap
Het webinar Verlies verwerken door Johan Van Holderbeke behandelt het rouwproces, met een focus op hoe mensen met een verstandelijke beperking omgaan met verlies en sterven. Johan begint het webinar met een persoonlijk verhaal over zijn eigen achtergrond en ervaringen, en hij bespreekt zijn studies als leerkracht en orthopedagoog, waarbij hij zich al vroeg richtte op het ondersteunen van mensen met een verstandelijke beperking tijdens rouw.
Muziek en start van het webinar
Het webinar opent met een lied van Herman van Veen over de dood en rouw (je kan de tekst hieronder als bijlage downloaden) waarvan Johan zegt: “Het is misschien een beetje een driftig lied, maar eigenlijk komen er wel heel veel zaken in voor die heel realistisch zijn in verband met de dood”. Hij gebruikt dit om in te leiden wat er in de rest van het webinar aan bod zal komen: het bespreken van de dood en hoe mensen dit kunnen verwerken.
Achtergrond en ervaring van Johan
Johan werkte jarenlang als leerkracht in het buitengewoon onderwijs en heeft zich gespecialiseerd in het werken met mensen met een verstandelijke beperking. Tijdens zijn opleiding orthopedagogiek schreef hij een scriptie over rouwverwerking bij deze doelgroep, wat in de vroege jaren negentig nog een nieuw onderwerp was. Hij benadrukt dat het onderwerp belangrijk blijft omdat mensen met een verstandelijke beperking specifieke ondersteuning nodig hebben tijdens het rouwproces.
Rouwonderwijs
Johan heeft zijn studenten in drie stappen onderwezen over de dood en rouw. Deze stappen zijn:
1. Kennis over leven en dood: hij laat leerlingen nadenken over wat leven precies is, door kenmerken van levende wezens uit te leggen, zoals voortplanting, eten en bewegen.
2. Gevoelens tijdens rouw: hierbij bespreekt hij de verschillende emoties die bij een rouwproces komen kijken.
3. Rituelen rondom de dood: hij onderwijst over de verschillende gebruiken die bij de dood horen, zoals begrafenissen en andere rituelen.
Het is belangrijk om eerlijk te zijn over de dood. Duidelijke communicatie is cruciaal
Het belang van begrip van leven en dood
Johan benadrukt dat het cruciaal is voor mensen met een verstandelijke beperking om te begrijpen wat leven en dood zijn. Hij legt uit dat het onderscheid tussen de fysieke dood, waarbij alle functies zoals ademhaling en beweging stoppen, en de psychische dood (bijvoorbeeld het gevoel dat iemand al dood is voordat ze fysiek sterven) vaak moeilijk te begrijpen is voor mensen met deze beperkingen.
Het rouwproces en mensen met een verstandelijke beperking
Het is een misvatting dat mensen met een verstandelijke beperking niet rouwen. Johan legt uit dat hun reacties op verlies vaak niet fundamenteel verschillen van die van mensen zonder verstandelijke beperking. Ze kunnen reageren op vier verschillende gebieden:
1. Gedrag: huilen, wenen, vloeken.
2. Gevoelens: verdriet, maar ook onverwachte gevoelens zoals boosheid.
3. Fysieke gewaarwordingen: bijvoorbeeld hoofdpijn of buikpijn.
4. Gedachten: sommige mensen kunnen hallucinaties ervaren, zoals het gevoel dat ze de overledene hebben gezien.
Hechting en het effect op rouw
Een belangrijk aspect dat hij benadrukt, is de rol van hechting in het rouwproces. Mensen met een verstandelijke beperking hebben vaak een kwetsbare of juist een te sterke hechting, wat hun rouwverwerking complex kan maken. Hij beschrijft dat een slechte hechting, bijvoorbeeld doordat iemand langere tijd in het ziekenhuis heeft doorgebracht, kan leiden tot moeilijkheden met rouw. Aan de andere kant kan een “symbiotische relatie”, waarbij ouder en kind zich één voelen, ook leiden tot een ingewikkeld rouwproces als een van hen overlijdt.
De complexiteit van rouwverwerking
Johan maakt een duidelijk onderscheid tussen rouwreacties en rouwverwerking. Rouwreacties zijn de directe emotionele of fysieke reacties op een verlies, zoals huilen of boosheid. Rouwverwerking daarentegen gaat over het proces van het een plaats geven van het verlies in het leven, wat Johan beschrijft als een levenslang proces: “Dat eindigt eigenlijk nooit. Als je rouwt om iemand blijft dat ergens gelijk een schaduw”.
Ondersteuning van rouw bij mensen met een verstandelijke beperking
Johan geeft praktische tips om mensen met een verstandelijke beperking te ondersteunen in hun rouwproces:
- Zorg voor duidelijke communicatie: gebruik kernachtige taal zoals “iemand is dood” in plaats van eufemismen als “hij is heengegaan” of “in slaap gevallen”.
- Gebruik symbolen en rituelen: dit kan helpen om het verlies tastbaar te maken, zoals een kaarsje branden bij een foto.
- Betrek hen bij afscheidsrituelen: als een persoon met een verstandelijke beperking dit wil, laat hen deelnemen aan rituelen zoals een begrafenis of crematie. Dit kan hen helpen om het verlies beter te verwerken.
- Visuele herinneringen: het aanleggen van een fotoalbum of een doos met herinneringen kan helpen om de overledene een blijvende plaats te geven in het leven.
Conclusie
Johan sluit het webinar af met een lied van Pieter de Jong over een persoon met een handicap die geen bezoek meer krijgt (tekst als bijlage hieronder te downloaden). Hij wijst op het belang van voortdurende ondersteuning voor mensen met een verstandelijke beperking in hun rouwproces. Hij benadrukt dat rouwen niet lineair is en dat iedereen het op zijn eigen manier en tempo doet. De kracht van rituelen, openheid, en het erkennen van de complexiteit van rouw kunnen bijdragen aan een betere verwerking van verlies, ook bij mensen met een verstandelijke beperking.
Hieronder kan je de presentatie van het webinar downloaden.
Documenten
Reacties
-
Schreef op 18 september 2024 om 12:34:43
Beste,
Ik wil deze webinar graag volgen, maar ben helaas belet op dat ogenblik.
Kan ik een opname achteraf bekijken?
Dank
Groet
Dirk -
Schreef op 3 mei 2025 om 14:04:06
It's not unusual for gym-goers to pack on kilos of lean muscle on a
tren cycle, and muscle energy usually increases exponentially in the process.Relying on the post-cycle remedy protocol, customers may retain an excellent portion of
their muscle dimension and strength gains after a trenbolone cycle.
However it is easy to overlook the potential unwanted side effects of steroid use when all you examine are folks's constructive results.Trenbolone acetate is a well-liked ester pro-drug of trenbolone,
a synthetic anabolic steroid that is estimated to be three to 5 instances more potent than testosterone on the androgen receptor [1].The first social media platform was born in 1997,
but social media started to turn into rather more in style with
the discharge of MySpace in 2003 (Shah, 2016).
The popularity of these platforms amongst adolescents has steadily risen since
2010 and continually modifications with the discharge of latest platforms corresponding to
TikTok (Vogels et al., 2022). As of 2022, adolescents’
most popular social media platforms are Youtube, TikTok, Instagram, and Snapchat,
which heavily revolve round movies and pictures (Vogels et al., 2022).
In addition, Trenbolone may increase levels of DHT (dihydrotestosterone),
which is another hormone that may contribute to hair loss.
Whereas the precise mechanism by which Trenbolone causes hair loss is not
fully understood, it's clear that this steroid can have critical penalties for
these who use it. This anabolic steroid works by rising the manufacturing of pink blood cells,
which in flip results in greater blood stress.
HGH-X2 is a authorized and safe alternative to Somatropin, a human growth
hormone (HGH) type. HGH is well known for its ability to advertise lean muscle achieve
and fats burning, however utilizing real synthetic HGH places your health at significant risk
if it’s not undertaken exactly and carefully.
HGH-X2 naturally stimulates the release of HGH as an alternative of directly injecting synthetic HGH
into the physique.
Catabolic reactions, such as breaking down physique fat, are the inverse of anabolic
reactions; they metabolize cell elements and complicated substrates to type easier derivatives and release
power. This information will rapidly bring you on high
of things on tren use, how it increases lean muscle tissue, and the side effects you ought to be aware of
earlier than taking anabolic brokers. Typically human users might expertise an event known as "tren cough" shortly after or during an injection, the place the consumer experiences a violent and excessive coughing match,
which might final for minutes and in some cases
even longer. As A Substitute, a SERM (selective estrogen receptor modulator) can be utilized to dam estrogen’s effects at a receptor level, thus not affecting levels of cholesterol.
We usually prescribe Clomid or Nolvadex for customers particularly vulnerable to gynecomastia or these starting to experience puffy nipples during a cycle.This is taken into account an aggressive PCT and thus appropriate for utilizing
post-trenbolone use. Tren causes zits because of androgens stimulating the sebaceous glands, causing
increased sebum production, which is a waxy substance used
to moisturize the skin. This highly effective aura shall be observed by everyone round
them, and never only will confidence improve on a social degree but in addition on a
primal stage. Tren customers will ooze confidence as a outcome of unimaginable surges in exogenous testosterone.
We have come to know that each aggressive powerlifter will be operating trenbolone in their stack earlier than a meet.Tren doesn’t essentially enhance aesthetic
appearance or energy in all people.
Dianabol at 25mg every day offers a potent cycle kickstart and is
simply used for the first six weeks as it's a fast-acting oral steroid.
Novices should put together for a 12-week cycle in the occasion that they wish to experience the full potential of Parabolan. You
ought to have already got experience with other anabolic steroids
before trying this cycle. Trenbolone is flexible and can play a potent role in slicing and
bulking cycles. Although Tren isn’t the fastest mass
gainer out there, the mass you achieve will be freed from water retention, and this alone makes Tren Ace top-of-the-line
lean muscle gainer steroids.
In scientific apply, the differential analysis of AIH in liver histology is routinely targeted on DILI, including drug-induced AIH (DIAIH)-like liver damage.
Although the uncommon presence of bridging fibrosis and the absence of superior fibrosis are clues suggesting DILI, this is not the case for the differential prognosis of acute-onset AIH over
DILI. Centrilobular necrosis is another histological AIH characteristic, presenting in a rather
illness manifestation-specific manner in acute-onset AIH [17] and in acute liver failure (ALF).With an anabolic ranking of 500, trenbolone is one of
the most powerful androgens in existence. Two main forms
of trenbolone are commonly used, trenbolone acetate (also often known as tren ace) and
trenbolone enanthate. There is a few pretty
good news relating to the Trenbolone hormone, it does not aromatize and
therefore a few of the steroidal unwanted facet effects of this
nature are of no concern. As it does not aromatize many efficiency enhancers assume Gynecomastia
(male breast enlargement) Gyno is no concern however this is far from true.● Apart From the well being risks, people who use steroids and not utilizing a
prescription are breaking the regulation. Drug testing for all athletes is common, and people who fail a drug test for steroids can face legal penalties, including jail time, monetary
fines, and being banned from an event or staff.
Deflazacort was essentially the most generally used glucocorticoid in Germany, Italy, and the Usa.
Sufferers had been prescribed prednisolone.20 This was additionally
true in Japan, as a outcome of deflazacort and prednisone were not out there in Japan until 2015.
High‐dose weekend regimens had been prescribed exclusively within the
United States. A lot of people inform themselves that
they may solely use steroids for a season or a college yr.A continuum of therapy methods which would possibly be based
on the benefit-to-risk ratio of glucocorticoid remedy should thus be significantly considered (Fig.
2). In the 2019 AASLD follow guidance, prednisone or prednisolone
monotherapy (60 mg/day in adults) is recommended for AS-AIH
[1], because no association with an increase in sepsis was demonstrated [32].
Anabolic steroids market in North America region is attributed to hold
largest income share of about 33% through the forecast period.
The market for anabolic steroids is anticipated to
be dominated by North America because of the area's growing incidence of breast cancer and
elevated healthcare spending, which will also accelerate the market's development tempo.
There shall be roughly 310,720 new situations of invasive breast most cancers detected in females.