Bij STAN – Trefpunt Verstandelijke Handicap krijgen we geregeld signalen van families die in hun dagelijks leven botsen op regels die niet altijd aansluiten bij hun realiteit. Onlangs kregen we de vraag: 

'Wat gebeurt er bij de hervorming van de erfbelasting wanneer een alleenstaande persoon met een handicap onder bewindvoering overlijdt?'

Sinds de Septemberverklaring 2022 is in Vlaanderen een nieuwe regeling aangekondigd die vaak de ‘singlevermindering’ wordt genoemd. Deze maatregel laat alleenstaanden zonder kinderen toe om tijdens hun leven een begunstigde aan te duiden die na hun overlijden kan erven tegen een gunstiger tarief. De regeling is echter nog niet volledig in wetgeving omgezet en zal pas in de toekomst van kracht worden. Dit is een waardevolle maatregel voor velen, maar personen die onder bewindvoering staan, kunnen juridisch geen testament of wilsbeschikking opstellen. Bewindvoerders mogen dit bovendien niet in hun plaats doen.

Het gevolg: broers en zussen, die vaak hun hele leven zorg en verantwoordelijkheid opnemen, kunnen alsnog geconfronteerd worden met hogere erfbelastingtarieven dan directe familieleden. Dit wringt zowel juridisch als maatschappelijk. De zorg en solidariteit die families elke dag tonen, verdient erkenning en mag niet bestraft worden door fiscale regels die geen rekening houden met hun situatie.

Bij STAN geloven we dat dit vraagstuk vanuit onze kernwaarden in een ander licht moet worden geplaatst:

• Ontspannen: mensen met een beperking en hun familie hebben recht op rust en zekerheid. De erfbelasting mag geen bron van extra stress zijn.
• Inspannen: families zetten zich al decennialang extra in. Die inzet verdient erkenning, geen fiscale afstraffing.
• Samenspannen: alleen samen kunnen we dit onrecht rechtzetten. Beleidsmakers, verenigingen en families moeten de handen in elkaar slaan om een rechtvaardige regeling uit te werken die niemand uitsluit.

Ons pleidooi is eenvoudig: als de singlevermindering juridisch onmogelijk is voor personen onder bewindvoering – en dat respecteren we – kan Vlaanderen een alternatieve regeling voorzien. Een automatische toepassing van een gunsttarief voor broers en zussen bij het overlijden van een alleenstaande persoon met een handicap zou recht doen aan de realiteit.

Een rechtvaardige samenleving laat niemand achter. STAN wil samen met families, netwerken en beleidsmakers zorgen dat ook mensen met een handicap altijd meetellen.

Bart Vertriest

Coördinator STAN Trefpunt Verstandelijke Handicap

Reageren? Mail naar Bart.Vertriest@trefpuntstan.be

PS: Zoals in een reactie van een lid wordt toegelicht, zijn er juridische mogelijkheden om erfbelasting voor personen met een handicap te beperken, bijvoorbeeld via testamenten, restlegaten of bestaande vrijstellingen. Deze opties vragen deskundig advies en gelden niet automatisch, maar bieden wel handvatten voor wie de belastingdruk wil verlichten.

Dit opiniestuk verscheen eerder in het STAN magazine en werd op enkele punten geactualiseerd.