Bij STAN – Trefpunt Verstandelijke Handicap – krijgen we geregeld signalen van families die in hun dagelijks leven botsen op regels die niet aansluiten bij hun realiteit. Onlangs kregen we de vraag: “Wat gebeurt er bij de hervorming van de erfbelasting wanneer een alleenstaande persoon met een handicap onder bewindvoering overlijdt?”

In Vlaanderen bestaat sinds kort een nieuwe regeling in de erfbelasting die vaak de ‘septemberverklaring’ wordt genoemd. Die term verwijst normaal naar de jaarlijkse beleidsverklaring van de Vlaamse Regering in september, maar wordt sinds de Septemberverklaring 2022 ook gebruikt voor een specifieke fiscale maatregel. Concreet laat de regeling alleenstaanden zonder kinderen toe om tijdens hun leven een begunstigde naar keuze aan te duiden die na hun overlijden kan erven tegen een gunstiger tarief.

Dat is een waardevolle maatregel voor velen, maar niet voor personen die onder bewindvoering staan. Juridisch kunnen zij geen wilsbeschikking maken – en dus ook geen septemberverklaring. Bewindvoerders mogen dat bovendien niet in hun plaats doen. Het gevolg is dat broers en zussen, die vaak hun hele leven zorg en verantwoordelijkheid opnemen, geconfronteerd blijven met de zwaarste erfbelasting.

Dat wringt. Niet alleen juridisch, maar ook maatschappelijk. Want de zorg en solidariteit die families elke dag tonen, zou ook door de samenleving erkend moeten worden.

Bij STAN geloven we dat dit vraagstuk in een ander licht moet worden geplaatst, vanuit onze kernwaarden:

• Ontspannen: mensen met een beperking en hun familie hebben recht op rust en zekerheid. De erfbelasting mag geen bron van extra stress zijn.
• Inspannen: families zetten zich al decennialang extra in. Die inzet verdient erkenning, niet een fiscale afstraffing.
• Samenspannen: alleen samen kunnen we dit onrecht rechtzetten. Beleidsmakers, verenigingen en families moeten de handen in elkaar slaan om een rechtvaardige regeling uit te werken die niemand uitsluit.

Ons pleidooi is eenvoudig: als de septemberverklaring juridisch onmogelijk is voor mensen onder bewindvoering – en dat respecteren we – kan Vlaanderen een alternatieve fiscale regeling voorzien. Een automatische toepassing van een gunsttarief voor broers en zussen bij het overlijden van een alleenstaande persoon met een handicap zou recht doen aan de realiteit.

Een rechtvaardige samenleving laat niemand achter – STAN wil samen met families, netwerken en beleidsmakers zorgen dat ook mensen met een handicap altijd meetellen.

Bart Vertriest

Coördinator STAN Trefpunt Verstandelijke Handicap

Reageren? Mail naar Bart.Vertriest@trefpuntstan.be