Hier vind je meer informatie over verschillende arbeidsmogelijkheden, begeleiding en uitkering.
Ben je op zoek naar betaald werk, dan begint je zoektocht in Vlaanderen bij de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB). In Brussel kun je terecht bij Actiris, Tracé of VDAB Brussel. Schrijf je online in of neem contact op met een dienst bij je in de buurt. De medewerker helpt je verder bij het zoeken naar een geschikte job. Samen bekijken jullie wat je sterktes zijn en welke drempels er mogelijk zijn om geschikt werk te vinden. Personen met een handicap kunnen hier een erkenning arbeidshandicap aanvragen, zodat ze in aanmerking komen voor ondersteuning. De voorwaarden hiervoor zijn:
- Er is sprake van een arbeidshandicap
- Je hebt het statuut van werknemer, werkzoekende, zelfstandige of jobstudent.
Het kan zijn dat je wordt doorverwezen naar de Gespecialiseerde Trajectbepaling en -begeleiding (GTB) of het Centrum Ambulante Diensten. De medewerkers van deze diensten hebben veel kennis over en ervaring met arbeidsbeperkingen en kunnen je de weg wijzen naar een job of dag invulling.
Het doel is steeds een geschikte werkomgeving te vinden. Dit kan een gewone betaalde job zijn, maar het is ook mogelijk dat vrijwilligerswerk beter bij jouw situatie past of dat je eerst een stage doet om het werk te leren kennen. Als je behoefte hebt aan een tewerkstelling in een omgeving waar je meer ondersteuning krijgt, zijn er de volgende mogelijkheden:
Lokale diensteneconomie – je werkt bij een bedrijf, dat werkgelegenheid biedt aan mensen die moeilijk hun weg vinden naar de arbeidsmarkt. Je verdient minstens het minimum loon, je krijgt aangepast werk en je wordt begeleid. Het doel is om na maximaal 5 jaar door te stromen naar een gewone job. Op basis van een uitgebreid onderzoek bekijkt de VDAB of je in aanmerking komt voor een job binnen de lokale diensteneconomie.
Maatwerkbedrijf – wanneer je niet terecht kunt op de ´gewone` arbeidsmarkt, kun je een aanvraag doen voor een tewerkstelling in een maatwerkbedrijf (voorheen de beschutte en sociale werkplaatsen). Op basis van een uitgebreid onderzoek bekijkt de VDAB of je in aanmerking komt voor een maatwerkbedrijf. Het bedrijf zorgt voor werk op maat voor jou als werknemer, aangepast aan je noden en behoeften. Het is mogelijk om vanuit een maatwerkbedrijf door te stromen naar een gewone job.
Heb je een job, maar zou je graag wat extra ondersteuning willen, dan kun je terecht bij het Gespecialiseerd Opleidings-, Begeleidings- en bemiddelingsdienst (GOB). Er wordt begeleiding gegeven op de plaats waar je werkt. De begeleider bekijkt samen met jou waar je behoefte aan hebt en wat er aangepast kan worden. Hij/zij geeft eventueel ook uitleg aan je baas en je collega´s, zodat zij beter rekening kunnen houden met je noden.
Als je niet kunt werken in een gewone betaalde job, bestaat de mogelijkheid tot Arbeidsmatige Activiteiten (AMA). Dit zijn vrijwillige, onbetaalde bezigheden bij een werkpost onder begeleiding van een erkende begeleider. Niet alleen mensen met een (vermoeden van) handicap hebben toegang tot deze vorm van werken, maar ook mensen met medische, mentale, psychische, psychiatrische en/of sociale problemen. Het is bedoeld voor mensen die niet, nog niet of niet meer terecht kan in een gewone job of een maatwerkbedrijf. Het Departement Welzijn en Volksgezondheid ziet toe op de erkenning van de begeleiders en geeft subsidies voor de begeleiders.
Let op: je kunt Arbeidsmatige Activiteiten niet combineren met Begeleid Werken.
Ben je afgestudeerd en tussen de 18 en 25 jaar? Schrijf je best meteen in bij VDAB of Actiris als werkzoekende. Je hebt dan nog niet meteen recht op een uitkering. Eerst doorloop je de beroepsinschakelingstijd. Tijdens deze periode ben je ingeschreven als werkzoekende, moet je actief naar werk zoeken en krijg je geen uitkering. Als je tijdens deze periode geen werk hebt gevonden, heb je daarna recht op een uitkering. Meer informatie daarover is te vinden op de website van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA).
Inkomensvervangende tegemoetkoming
Het is niet altijd mogelijk om te gaan werken als je een handicap hebt. Of je werkt wel, maar verdient weinig omdat je niet voltijds kunt werken. Om toch je woon- en leefkosten te kunnen betalen, kun je dan recht hebben op een inkomensvervangende tegemoetkoming (IVT).
Belangrijk: als je gaat werken, geef je dit binnen de 3 maanden door aan de FOD Sociale Zekerheid. Mogelijk wordt je tegemoetkoming herzien. Zo voorkom je, dat je achteraf geld terug moet betalen.
Kijk of je ook recht hebt op de Integratie Tegemoetkoming.
Let op: De Inkomensvervangende en Integratie Tegemoetkomingen zijn niet te verwarren met een Arbeidsongeschiktheids- of Invaliditeitsuitkering. Als je ziek wordt of een ongeluk hebt gehad waardoor je (tijdelijk) niet meer kunt werken, heb je recht op een arbeidsongeschiktheidsuitkering. Ben je langer dan een jaar arbeidsongeschikt, dan krijg je vanaf het tweede jaar een invaliditeitsuitkering. Meer informatie is te vinden via je ziekenfonds of via het RIZIV.
Je werkgever kan een Vlaamse Ondersteuningspremie (VOP) aanvragen als je (arbeids)handicap invloed heeft op hoe je je job doet. Samen met jou bekijkt de werkgever hoe de premie ingezet kan worden. Voorbeelden daarvan kun je hier nalezen. Wat je zelf moet doen, is het recht op ondersteunende maatregelen aanvragen bij de VDAB. Alleen als je dit recht hebt gekregen, kan je werkgever de premie aanvragen.
Let op: wanneer je in Brussel woont en Nederlandstalig bent, is deze premie niet van toepassing. Sinds 1 januari 2019 kun je als Nederlandstalige Brusselaar geen aanvraag meer indienen. Personen die voor deze datum al een toekenning voor de premie ontvingen, houden deze wel. Ze kunnen echter geen verlenging of verhoging aanvragen.